گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
چکیده: (5212 مشاهده)
زمینه و هدف: ذرات معلق یکی از مهمترین آلایندههای هوای شهرهای ایران بهویژه تهران است که به دلیل خطرات بهداشتی متعدد سلامت ایرانیها را تهدید میکند. میزان خطرات این ذرات به تغییرات زمانی- مکانی غلظت آنها در هوا بستگی دارد. از این رو، هدف این پژوهش، تحلیل مکانی و زمانی PM2.5 در هوای شهر تهران با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی است. مواد و روشها:دادههای ساعتی غلظت PM2.5 طی سال 1395 از 38 ایستگاه سنجش آلودگی هوا جمعآوری شد و بهصورت ماهانه، فصلی و سالانه آنالیز شد. بهمنظور پهنهبندی غلظت PM2.5، از درونیابی وزندهی معکوس فاصله استفاده شد. وجود خودهمبستگی مکانی در دادهها توسط شاخص موران بررسی شد و خوشهبندی دادهها توسط شاخصهای موران جهانی و محلی صورت پذیرفت و نهایتاً جهت تعیین لکههای داغ این آلاینده در شهر تهران از شاخص Getis-Ord-Gi استفاده شد. یافتهها: نتایج حاصل از پهنهبندی و خودهمبستگی مکانی محلی و جهانی به همراه تحلیل لکههای داغ غلظت آلایندهی PM2.5نشان داد که غلظت این آلاینده از سمت شمال به جنوب تهران روند افزایشی دارد بهطوری که مناطق واقع در جنوب تهران به ویژه ایستگاههای شهر ری، از آلودهترین مناطق شهر تهران بودند. همچنین نتایج نشان داد که غلظت این آلاینده در دو فصل سرد بیشتر بود بهطوریکه بیشترین لکههای داغ در این دو فصل شناسایی شدند.
نتیجهگیری: استفاده همزمان از چند تحلیل مکانی نشان داد که شهر تهران به دو بخش شمال غیرآلوده و جنوب آلوده قابل تفکیک استکه این موضوع باید توسط برنامهریزان شهری جهت بهبود کیفیت هوای تهران در نظرگرفته شود.
