زمینه و هدف: عدم مدیریت صحیح، افزایش تولید پسماند و دفع غیر اصولی آن علاوه بر هدر دادن سرمایه ملی، موجب نابودی منابع طبیعی نیز می شود. برای رفع این مشکل نیازمند یک برنامه مدیریتی منسجم و پویا هستیم تا از خسارات احتمالی جلوگیری به عمل آوریم. هدف از اجرای این طرح کاهش آلودگی محیطی، ارتقاء مشارکت شهروندان، درآمد زایی و کاهش اتلاف زمین می باشد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه از چک لیست ها و مشاهده میدانی در بازه زمانی 1 ساله برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. چک لیست های تهیه شده دارای 33 سوال می باشد که بر اساس استاندادهای ایران تهیه شده است. برای تعیین اجزای تشکیل دهنده پسماند نیز از روش نمونه برداری استفاده شده است، اطلاعات مربوط به نمونه برداری ها وارد نرم افزار Excel گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند.

یافته‌ها: متوسط سرانه تولید پسماند در ابتدای طرح g/day 580 بوده و در انتهای طرح بهg/day 660 می رسد. میزان مواد موجود در پسماند شامل مواد فساد پذیر 8/66 %، کاغذ و مقوا 3/4 %، پلاستیک2/7 %، شیشه3/2 %، منسوجات2 %، فلزات 2/0 %، چوب 6/1 % تعیین شد و همچنین میزان پسماندهای بیمارستان برابر4400 کیلوگرم می باشد. طبق برآورد‌های انجام شده هزینه سرانه خدمات مدیریت پسماند به ازاء هر نفر در قم سالانه 70 ریال و هزینه جمع‌آوری، انتقال، تفکیک و دفن هر کیلوگرم پسماند نیز روزانه 280 ریال برآورد شد.

نتیجه‌گیری: مقدار سرانه پسماند قم از شهرهای تهران، دلیجان و ملایر کمتر و نسبت به شهر های اصفهان و کاشان بیشتر می‌باشد. پسماندهای بیمارستانی نیز نسبت به میانگین ایران در حد مطلوبی قرار دارد.