|
ارزیابی خطر بالقوه بوم‌شناختی آرسنیک و برخی فلزات سنگین گردوغبار خیابانی مناطق صنعتی، تجاری و مسکونی شهر همدان در سال 1398 با استفاده از معیارهای سمیت‌شناسی محیطی
|
حسین حبیبی   ، سهیل سبحان اردکانی*  ، مهرداد چراغی ، بهاره لرستانی ، مریم کیانی صدر |
| گروه محیط‌زیست، دانشکده علوم پایه، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران |
|
|
چکیده: (1460 مشاهده) |
زمینه و هدف: عناصر کمیاب از شایع‌ترین آلاینده‌های خاک، رسوب و گردوغبار در محیط‌های شهری هستند که از قابلیت ایجاد خطر برای سلامت انسان برخوردارند. از این‌رو، این پژوهش با هدف ارزیابی مخاطره بوم‌شناختی و معیارهای سمیت‌شناسی محیطی عناصر آرسنیک، روی، سرب، کادمیم، کروم، مس و نیکل گردوغبار خیابانی شهر همدان در سال 1398 انجام یافت.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی، پس از جمع آوری 378 نمونه گردوغبار از 18 ایستگاه منتخب واقع در مناطق صنعتی، تجاری و مسکونی شهر همدان و سپس آماده‌سازی و هضم اسیدی نمونه‌ها در آزمایشگاه، محتوی عناصر به‌روش طیف‌سنجی نوری پلاسمای جفت‌شده القایی (Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometry: ICP-OES) خوانده شد. همچنین، نسبت به محاسبه شاخص‌های خطرپذیری بالقوه بوم‌شناختی (Er) و خطرپذیری بالقوه بوم‌شناختی تجمعی (RI) و معیارهای سمیت‌شناسی محیطی عناصر در نمونه‌ها نیز اقدام شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام یافت.
یافتهها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر (میلی‌گرم در کیلوگرم) در نمونه‌های گردوغبار شهر همدان برابر با 31/2 برای آرسنیک، 211 برای روی، 2/65 برای سرب، 225/0 برای کادمیم، 3/41 برای کروم، 8/48 برای مس و 2/79 برای نیکل بوده است. نتایج محاسبه شاخص Er نشان داد که خطر بوم‌شناختی همه عناصر "کم" و میانگین نزولی مقادیر شاخص برای عناصر بصورت کادمیم > آرسنیک > سرب > نیکل > مس > روی > کروم بوده است. از طرفی، با توجه به این‌که میانگین مقدار شاخص RI برابر با 0/77 بود، لذا، شاخص خطرپذیری بالقوه بوم‌شناختی تجمعی عناصر در نمونه‌های گردوغبار مورد مطالعه در دسته "مخاطره بوم‌شناختی کم" قرار داشت. بعلاوه، نتایج محاسبه معیارهای سمیت‌شناسی محیطی بر عدم قابلیت آلودگی محیطی عناصر گردوغبار شهر همدان دلالت داشت.
نتیجهگیری: هرچند میانگین مقادیر شاخص RI عناصر گردوغبار شهر همدان در محدوده کم خطر قرار داشت، ولی از آن‌جا که عنصر کادمیم با %2/38 و بدنبال آن عناصر آرسنیک و سرب بیش‌ترین سهم را در ایجاد مخاطره بوم‌شناختی داشته‌‌اند، از این‌رو، توجه به شناسایی و کنترل منابع انتشار این عناصر در محیط شهری باید بیش از پیش مدتوجه قرار گیرد. از طرفی، نسبت به پایش دوره‌ای خاک، رسوب و گردوغبار آلوده با قابلیت بروز خطر برای سلامت شهروندان توصیه می‌شود. |
|
| واژه‌های کلیدی: عناصر کمیاب، ارزیابی خطر، گردوغبار، سم‌شناسی محیطی |
|
|
متن کامل [PDF 802 kb]
(1032 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/8/21 | پذیرش: 1399/11/5 | انتشار: 1400/2/6
|
|
|
|
|
|
