دوره 8، شماره 3 - ( 3-1400 )
جلد 8 شماره 3 صفحات 342-329 |
برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی ریسک اکولوژیک و نسبت قابل جذب برخی فلزات سنگین در پسماندهای حفاری میدان نفتی اهواز در سال 1398
گروه علوم محیط‌زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
چکیده: (1602 مشاهده)
زمینه و هدف: پسماندهای حفاری یکی از بزرگ‌ترین حجم زباله‌های تولید شده در فعالیت‌های اکتشاف و تولید نفت و گاز میباشند که حاوی مواد سمی و به‌خصوص فلزات سنگین بوده که به طور بالقوه برای اکوسیستم ضرر دارند. هدف از این مطالعه بررسی شاخصهای آلودگی، نسبت قابل جذب و ریسک اکولوژیک برخی فلزات سنگین در پسماندهای حفاری میدان نفتی اهواز در جنوب غربی ایران است.
مواد و روشها: 30 نمونه پسماند حفاری از 6 چاه در 6 عمق مختلف (1200-2350) جمع‌آوری گردید و به آزمایشگاه منتقل شد. مقدار کل و قابلجذب عناصر با تیزاب سلطانی و DTPA استخراج و با دستگاه طیف سنج نوری پلاسمای جفت القائی (Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometry:ICP-OES) و طیف‌سنجی جذب اتمی (Atomic Absorption Spectroscopy: AAS) اندازهگیری شد. همچنین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل میزان مواد آلی، EC و pH اندازهگیری شد.
یافتهها: میانگین غلظت کل استرانسیم، باریم، روی، مس، سرب و کادمیوم در نمونههای پسماند حفاری موردمطالعه به ترتیب 1212، 1413، 66/117، 83/209، 66/342، 36/2 میلیگرم بر کیلوگرم و مقادیر قابل جذب این عناصر 29/12، 50/0، 14/5، 71/14، 80/23 و 46/0 میلیگرم بر کیلوگرم اندازهگیری شد. بیشترین مقدار فاکتور غنی شدگی 61/20 مربوط به سرب، بیشترین مقدار شاخص آلودگی 15/9 مربوط به کادمیوم بود. بیشترین نسبت قابل جذب 40/26 نیز مربوط به کادمیوم بود. میزان ریسک اکولوژیکی 91/852 محاسبه شد. همین‌طور بین نسبت قابلجذب سرب و کادمیوم و باریم با اسیدیته، همبستگی منفی وجود دارد.
نتیجهگیری: میانگین مقادیر شــاخص ریسک اکولوژیکی عناصــر مورد بررسی درپسماند های حفاری میدان نفتی اهواز در محدوده ریسک پتانسیل اکولوژیکی خیلی زیاد قرار داشــت. نتایج به‌دست‌آمده از فاکتور غنی شدگی و شاخص آلودگی ، نشان داد که منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت‌های انسان‌زاد از قبیل فعالیت‌های حفاری نفتی در منطقه موردمطالعه است از این رو نظارت مستمر بر غلظت آلاینده‌های فلزی در گل حفاری و همچنین استفاده از روش‌های تثبیت فلزات سنگین در مناطق مورد حفاری ضروری است.
مواد و روشها: 30 نمونه پسماند حفاری از 6 چاه در 6 عمق مختلف (1200-2350) جمع‌آوری گردید و به آزمایشگاه منتقل شد. مقدار کل و قابلجذب عناصر با تیزاب سلطانی و DTPA استخراج و با دستگاه طیف سنج نوری پلاسمای جفت القائی (Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometry:ICP-OES) و طیف‌سنجی جذب اتمی (Atomic Absorption Spectroscopy: AAS) اندازهگیری شد. همچنین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل میزان مواد آلی، EC و pH اندازهگیری شد.
یافتهها: میانگین غلظت کل استرانسیم، باریم، روی، مس، سرب و کادمیوم در نمونههای پسماند حفاری موردمطالعه به ترتیب 1212، 1413، 66/117، 83/209، 66/342، 36/2 میلیگرم بر کیلوگرم و مقادیر قابل جذب این عناصر 29/12، 50/0، 14/5، 71/14، 80/23 و 46/0 میلیگرم بر کیلوگرم اندازهگیری شد. بیشترین مقدار فاکتور غنی شدگی 61/20 مربوط به سرب، بیشترین مقدار شاخص آلودگی 15/9 مربوط به کادمیوم بود. بیشترین نسبت قابل جذب 40/26 نیز مربوط به کادمیوم بود. میزان ریسک اکولوژیکی 91/852 محاسبه شد. همین‌طور بین نسبت قابلجذب سرب و کادمیوم و باریم با اسیدیته، همبستگی منفی وجود دارد.
نتیجهگیری: میانگین مقادیر شــاخص ریسک اکولوژیکی عناصــر مورد بررسی درپسماند های حفاری میدان نفتی اهواز در محدوده ریسک پتانسیل اکولوژیکی خیلی زیاد قرار داشــت. نتایج به‌دست‌آمده از فاکتور غنی شدگی و شاخص آلودگی ، نشان داد که منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت‌های انسان‌زاد از قبیل فعالیت‌های حفاری نفتی در منطقه موردمطالعه است از این رو نظارت مستمر بر غلظت آلاینده‌های فلزی در گل حفاری و همچنین استفاده از روش‌های تثبیت فلزات سنگین در مناطق مورد حفاری ضروری است.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |