۱۶ نتیجه برای کیفیت آب
مریم علیزاده، روح الله میرزایی، سید حسین کیا،
دوره ۴، شماره ۳ - ( ۳-۱۳۹۶ )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصارف مختلف آب، هدف این مطالعه بررسی روند مکانی کیفیت آب رودخانه‌های کن و کرج با استفاده از سه شاخص NSFWQI، IRWQIsc و WQI است.
مواد و روشها: اطلاعات پارامترهای کیفی آب از ۲۰ ایستگاه پایش رودخانه‌های کن و کرج طی سالهای ۱۳۹۱-۱۳۹۲ جمعآوری و کیفیت آب دو رودخانه با سه شاخص کیفی نام‌برده محاسبه شد. برای محاسبه شاخصهای NSFWQI و IRWQIsc از پارامترهای TDS، FC، EC، نیترات، کدورت و برای محاسبه شاخص WQI از پارامترهای TDS، نیترات و سولفات استفاده شد. پارامترهای موردمطالعه با استانداردهای مصرف شرب مقایسه شد. ایستگاههای پایش با تحلیل خوشه‌ای گروه‌بندی شدند و در نهایت، الگوی مکانی تغییر پارامترها و شاخصهای کیفی آب توسط نرم‌افزار ArcGIS مشخص شد.
یافته‌ها: کیفیت آب رودخانه‌های کن و کرج طبق شاخص NSFWQI به‌ترتیب در محدوده آبهای با کیفیت بد و متوسط، طبق شاخص IRWQISC به‌ترتیب در محدوده آبهای با کیفیت بسیار بد و نسبتاً خوب و طبق شاخص WQI در محدوده آبهای با کیفیت خوب قرار داشت. همچنین آب رودخانه ها در بالادست حوضه از نظر کیفیت با توجه به شرایط متوسط NSFWQI و خوب IRWQISC، برای شرب و کشاورزی مناسب بود. به هرحال، آب پایین‌دست دو رودخانه آلوده بود. نتایج گروه‌بندی نیز نشان داد که با حرکت از بالادست به پایین دست رودخانه ها، کیفیت آب کاهش می یابد.
نتیجه‌گیری: تحلیل روند مکانی پارامترهای کیفی آب در امتداد رودخانه‌ها نقش بسیار مهمی در شناسایی تغییر مکانی کیفیت آب داشت. همچنین، دسترسی به آب سالم بستگی به مکان‌های جغرافیایی و وضعیت توپولوژیکی در سراسر حوضه داشت.
حشمت الله نورمرادی، ندا کرمی، ثریا کرمی، سجاد مظلومی،
دوره ۵، شماره ۱ - ( ۸-۱۳۹۶ )
چکیده
زمینه و هدف: وجود ناخالصی‌های مختلف در آب آشامیدنی اعم از مواد معلق، ترکیبات شیمیایی، باکتری ها، ویروس‌ها و دیگر عوامل بیماری زا بیش از حد مجاز موجب افت کیفیت آب شده و این امر استفاده مردم از دستگاههای تصفیه آب خانگی را افزایش داده است. لذا این تحقیق با هدف بررسی تاثیر دستگاههای تصفیه آب خانگی بر کیفیت میکروبی و شیمیایی آب آشامیدنی شهر ایلام انجام گرفت.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی – مقطعی، تعداد ۵۰ دستگاه تصفیه آب خانگی به صورت تصادفی در تمام نقاط شهر ایلام انتخاب شد و پارامترهای کدورت، pH، کلر آزاد باقی مانده، کل جامدات محلول، هدایت الکتریکی، باکتریهای هتروتروف، کل کلی فرم وکلی فرم مدفوعی در نمونه آبهای ورودی و خروجی دستگاه تصفیه آب خانگی مورد سنجش قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که راندمان دستگاه تصفیه آب خانگی در حذف کلر آزاد باقی مانده، کل جامدات محلول، هدایت الکتریکی، کدورت به ترتیب برابر ۱۰۰، ۴۴/۷۰، ۳۱/۷۰ و ۰۵/۶۱ درصد بود و راندمان حذف کل کلی فرم برابر ۶۱/۲۱ درصد بود. نتایج نشان داد که دستگاه تصفیه آب خانگی دارای اثرات منفی بر روی حذف باکتریهای هتروتروف و کلی فرم مدفوعی بوده است، به گونه ای که تعداد ارگانیسم‌های هتروتروف و کلیفرم مدفوعی در نمونه‌های خروجی بیشتر از ورودی بود.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد که دستگاه تصفیه آب خانگی در حذف آلودگیهای میکروبی راندمان قابل قبولی ندارد و در اکثر مواقع باعث افزایش آلودگی میکروبی شده است. دستگاههای تصفیه آب خانگی موجب حذف کامل کلرآزاد باقی مانده آب شده که می‌تواند زمینه آلودگی میکروبی ثانویه آب را فراهم کند.
عیسی سلگی، تارخ خدادادی، اصغر استرش،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۲-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه توجه به کیفیت آبهای زیرزمینی و روند تغییرات آن برای مصارف مختلف شرب و کشاورزی و سلامت عمومی بسیار حائز اهمیت است. آب کافی و با کیفیت مطلوب برای این مصارف ضروری است. هدف از این مطالعه بررسی فراسنج‌های فیزیکی و شیمیایی منبع آب شهر درّه شهر و مقایسه آن با استانداردهای ملی و بین المللی و تحلیل آن با استفاده از نرم افزارهای مربوطه جهت مصارف مختلف تعیین گردید.
مواد و روشها: برای انجام این مطالعه تعداد۲۱ نمونه آب از ۷ ایستگاه مختلف شهر درّه شهر برداشت و کلیه فراسنج‌ها طبق روش استاندارد متد ۲۰۰۵ و به صورت دستگاهی و تیتریمتری آنالیز گردید. جهت تحلیل نتایج از روشهای آمار توصیفی، نمودارهای پایپر، شولر، ویلکوکس و آزمون‌های آماری استفاده شد.
یافته ها: میانگین کدورت، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول و سختی کل به ترتیب NTU۴/۱، μ mhos/cm ۴۳۸، mg/l ۲۷۷ و CaCO۳/l mg ۱۱۴و میانگین نیترات، نیتریت، سولفات، کلرور، فلوراید، کلسیم، منیزیم، سدیم، آهن و منگنز به ترتیب mg/l۷/۴، صفر، mg/l ۳۱ ، mg/l۴/۴، mg/l ۳/۰، mg/l ۷/۶۲، mg/l ۷۶/۱۲، mg/l۴/۴، mg/l ۰۳/۰ و ۰۰۳/۰ میلی گرم در لیتر بودند.
نتیجه گیری: کلیه ی فراسنج‌های فیزیکی- شیمیایی مورد بررسی در محدوده استاندارد ۱۰۵۳ آب ایران، استاندارد آب شرب سازمان بهداشت جهانی و سایر استانداردهای بین المللی بودند. نمودار شولر، آب درّه شهر را از نظر شرب جزء آبهای خوب و نمودار ویلکوکس، آب درّه شهر را از نظر کشاورزی جزء آبهای کمی شور(C۲S۱) و تقریبا مناسب برای اهداف کشاورزی معرفی نمودند.
منیره مجلسی، نادعلی علوی، علی عطاملکی، مصطفی سید، نجم الدین سهیلی،
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۹-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: مدیریت منابع آب به منظور حفظ و تأمین آب با کیفیت نقش مهمی در سلامت جوامع ایفا میکند. بدین منظور بشر همواره از روشهای مختلفی برای تأمین آب با کیفیت استفاده نموده است. یکی از این روشها بکارگیری چاه‌های فلمن میباشد. در این مطالعه سعی شده است تا تاثیر چاه‌های فلمن بر کیفیت میکروبی و فیزیکوشیمیایی آب رودخانه دوغ در طی ۵ سال مورد بررسی قرار گیرد.
مواد و روشها: در این مطالعه برخی از پارامترهای کیفی رودخانه دوغ و چاه فلمن مجاورت آن مورد بررسی قرار گرفته اند. این چاه کسری آب شرب شهر گنبد کاووس واقع در استان گلستان را تامین می‌نماید. بدین منظور نمونه‌های ماهانه در طول سالهای ۹۱ تا ۹۵ از رودخانه و چاه مجاور آن جمع آوری گردید، سپس پارامتر‌هایی از قبیل نیترات، فسفات، کدورت، دما، pH و کلیفرم‌های مدفوعی اندازه‌گیری شدند. در نهایت اثر تغییرات زمان و نفوذ آب از رودخانه به درون چاه بر پارامترهای کیفی مورد انالیز قرار گرفتند.
یافته ها: طبق نتایج بدست آمده، نیترات، فسفات، کدورت، pH، و کلیفرم‌های مدفوعی بصورت معناداری در طول مسیر کاهش یافتند (۰۵/۰P-Value <). علاوه بر این تغییرات زمانی نیترات، فسفات، کدورت، دما و کلیفرم‌های مدفوعی اختلاف معناداری نشان داد.
نتیجه گیری: اطلاعات بدست آمده اثبات نمود که چاه فلمن راندمان مناسبی جهت کاهش پارامترهای اندازه‌گیری شده داشته است. همچنین تغییرات ماهانه و فصلی می‌تواند اثر قابل توجهی بر کیفیت منابع آب داشته باشد.
بهمن معصومی، طیبه طباطبایی، نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد، سهند جرفی، اسماعیل کوهگردی،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده کیفیت آب آشامیدنی هست. هدف کلی این پروژه بررسی چگونگی تاثیرگذاری کیفیت آب ورودی به تصفیه‌خانه در تغییر رنگ آب و همچنین ایجاد کف در واحدهای مختلف فرایندی تصفیه آب است.
روش کار: این پژوهش به صورت مطالعه موردی و در در مقیاس واقعی برروی آب خام ورودی به تصفیه‌خانه آب کوه سبز انجام شده است. پژوهش در طول ۶ ماه در فاصله زمانی (بهمن ماه سال ۹۵ تا تیر ماه سال ۹۶) انجام گرفته است. در مرحله اول کیفیت آب خام بر اساس روشهای استاندارد متد ارزیابی گردید. در مرحله بعد تاثیرهر یک از پارامترها در ایجاد رنگ و کف در واحدهای فرایندی تصفیه آب و مکانیسم تاثیرات مورد بررسی قرار گرفته است .
یافته‌ها: میانگین تغییرات دما، کدورت ، رنگ آب ورودی به تصفیه‌خانه در طی دوره پژوهش به ترتیب oC۸/۱۵ ، NTU ۶ و TCU ۶ بوده و محدوده تغییرات pH از ۹/۶ الی ۴/۸ است. میانگین تغییرات EC، TOCو DOC به ترتیب برابر است با؛ μS/cm۷۶۵، mg/l۸/۵ و mg/l۵۳/۳. متوسط تغییرات UV۲۵۴ و SUVAبه ترتیب برابر است با l/m ۱۷۸/۰و L/mg.m ۸۵۶/۵. همچنین متوسط تغییرات اسید هیومیک، سورفاکتانت و کلروفیل a در آب خام ورودی به ترتیب برابر است با ۲۴/۰، ۰۵/۰ میلی گرم بر لیتر و ۴/۲ μg/m۲.
نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان داد که پارامترهای کیفی آب ورودی به تصفیه‌خانه در ایجاد رنگ و کف در واحدهای فرایندی تصفیه آب موثرند.
بهاره لرستانی، هاجر مریخ پور، مهرداد چراغی،
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۹-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده بهینه از منابع آب در دسترس، محافظت و پایش منابع آب امری ضروری و حیاتی میباشد. هدف این مطالعه بررسی تغییرات کیفی آب در دریاچه سد کلان شهر ملایر در استان همدان در طول سال ۱۳۹۶-۱۳۹۷ بوده است.
مواد و روشها: با استفاده از نرم‌افزار GIS و نقشه‌های کاربری اراضی، محل‌های دقیق نمونه برداری در دریاچه سد انتخاب شدند. در نمونه‌های گرفته شده از فصول مختلف پارامترهای pH و EC و غلظت Ca, Mg, Cl, SO۴, PO۴, NO۳, TDS, TSS, DO, BOD, COD, TOC, و کدورت و همچنین غلظت سموم کشاورزی رایج استفاده شده در منطقه، اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که مطابق با رهنمون WHO، کدورت در اردیبهشت ماه و هدایت الکتریکی، BOD و COD در کل زمان‌های نمونهبرداری، برای مصارف شرب محدودیت ایجاد می‌کنند. میانگین غلظت BOD و COD در ایستگاههای ورودی آب به سد بیشتر بود و از میانگین غلظت آن‌ها در دریاچه و ایستگاههای نزدیک دیواره سد کاسته شد که دلیل اصلی این پدیده به تخلیه و راه‌یابی آلاینده‌ها در بالادست رودخانه که سبب افزایش میزان اکسیژن‌خواهی زیست شیمیایی و اکسیژن خواهی شیمیایی می‌شود، ارتباط دارد. مقدار نوترینت‌ها (NO۳, Cl, SO۴, Na) در تمامی نمونهها در محدوده غلظت مجاز تعیین شده توسط WHO قرار داشت.
نتیجه‌گیری: آب در فصل زمستان به دلیل افزایش حجم دبی رودخانه و آب ذخیره شده در پشت سد، کاهش دما و کاهش فعالیت‌های کشاورزی، از کیفیت مطلوب‌تری برخوردار بوده است.
زینب رستم بیک، حاتم گودینی، محمد نوری سپهر، مجتبی صیادی،
دوره ۸، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: آبهای سطحی و زیرزمینی منابع حیاتی مهمی در سراسر دنیا میباشند. این مطالعه کیفیت منابع آب سطحی و زیرزمینی حوضه آبریز سد لتیان طی سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ را با استفاده از ابزار جی آی اس و شاخصهای کیفیت آب بررسی میکند.
مواد و روش ها: به منظور بررسی کیفیت منابع آب، نمونهها از ۱۰ ایستگاه انتخابی در دو فصل پربارش و کم بارش طی سه سال گرفته شده و پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی نمونهها ارزیابی شدند. سپس با استفاده از شاخصهای کیفیت آب و مشخصات هیدروژئوشیمیایی، کیفیت منابع آب تعیین شده و نقشه پهنهبندی شاخصها با استفاده از نرم افزار ArcGIS تهیه شد. همچنین دادههای هیدروژئوشیمیایی حاصل با استفاده از دیاگرامهای گرافیکی پایپر، شولر، ویلکوکس و تحلیلهای آماری تفسیر شدند.
یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان میدهد به طور میانگین در فصول پربارش تمام منطقه کیفیت خوب (۶۴۴/۳۰) داشته است. برای ایستگاههای آب سطحی، ۳ ایستگاه در فصل پر بارش کیفیت عالی (۲۴۳/۴۴) ،۲ ایستگاه در فصل کم بارش کیفیت عالی(۱۴۵/۴۰) و سایر ایستگاهها کیفیت خوبی (۹۲/۶۹) داشته اند. مطابق دیاگرام پایپر نمونهها در دو حالت Ca-Mg-SO۴-Cl و Ca-Mg-HCO۳ قرار گرفته و نتایج حاصل ازمطالعه ترکیب کاتیون و آنیون عمدتا به صورت Ca-Mg-HCO۳ میباشد. ضریب همبستگی بین متغیرهای اصلی، رابطه معنی داری بین IRWQIGC آب زیرزمینی و GWQI آن (r = ۰,۸۷)و بین IRWQISC آب سطحی و WQI آن (r=۰,۶۸) وجود داشته اما بین کیفیت آبهای زیرزمینی و سطحی منطقه رابطه معناداری وجود ندارد.
میانگین کیفیت آب زیرزمینی در طی دوره مطالعه خوب (۱۴۳/۲۹) بوده است.
بهمن معصومی،
دوره ۸، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: در تصفیه آب پیش ازن زنی برای مقاصد مختلفی از جمله بهبود فرآیند انعقاد، کاهش تولید تری‌‌هالومتانها، حذف رنگ، حذف آهن و منگنز، کنترل میکروارگانیسم‌ها و حذف مواد آلی استفاده می‌شود. هدف اصلی این مقاله بررسی اثرات پیش ازن زنی بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب آشامیدنی است.
مواد و روش ها : این مطالعه در مقیاس واقعی بر روی واحد پیش ازن زنی تصفیه خانه آب کوه سبز طی مدت ۶ ماه انجام شده است. در این مطالعه نمونه‌گیری از آب خام ورودی به واحد پیش ازن زنی و آب ازن زنی شده به روش تصادفی با ظروف نمونه گیر شیشه‌ای انجام گرفته است. در هر ماه ۴ نمونه و در مجموع ۲۴ نمونه جهت بررسی روند تغییرات پارامترها برداشته شده است. آزمایشات لازم طبق روش ارایه شده در کتاب استاندارد متد (ویرایش بیستم) بر روی نمونه ها جهت بررسی تاثیرات پیش ازن زنی بر روی پارامترهای فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی انجام گرفته است.
یافته ها: بررسی‌ها نشان داد که راندمان حذف کدورت وکل کربن آلی(Total Organic Carbon) در فرایند پیش ازن زنی تصفیه‌خانه آب کوه سبز به ترتیب حدود ۶۲ و ۸۳/۱۸درصد بوده و بر pH هیچ اثری ندارد. همچنین درصد حذف آهن (Fe) ومنگنز (Mn) در فرایند پیش ازن زنی به ترتیب۵/۹۱ و۸۲ درصد است. بررسی اثرات پیش ازناسیون در حذف رنگ آب نشان داد که با افزایش میزان دوز و غلظت ازن تزریقی، تغییرات معنیداری بر کاهش بیشتر رنگ و پیش سازهای رنگ اتفاق نمی‌افتد و درصد حذف ترکیبات پیش ساز رنگ از جمله کلروفیلa، حدود۲۱% است.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ازن نمی‌تواند برخی از پارامترهای فیزیکی از جمله pH و رنگ را تغییر دهد اما تاثیر قابل توجهی بر روی پارامترهای شیمیایی داشته و پارامترهای بیولوژیکی را حدود ۲۱ درصد کاهش میدهد.
محمد نوری سپهر، نرگس جعفری، سکینه ملائی توانی،
دوره ۸، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: : با افزایش روند خشکسالیهای اخیر و کمبود منابع آب آشامیدنی منجر به برنامهریزی جهت شیرینکردن آب و راه اندازی ایستگاههای سیار گردید. هدف از این مطالعه، تعیین کیفیت میکروبی و فیزیکوشیمیایی آب خروجی از دستگاههای آب شیرینکن و تانکرهای شهرستان قم میباشد.
مواد و روشها: این مطالعه توصیفی- مقطعی به مدت یک سال با نمونهبرداری ماهانه از آب خروجی دستگاه های تصفیه آب خانگی و تانکرهای سیار انجام شد. نمونهها از نظر آلودگی میکروبی و کیفیت فیزیکو شیمیایی (pH ، TDS ، کدورت و کلرسنجی) مطابق روش استاندارد سنجش شدند. سپس دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS وExcel آنالیز و با استانداردها مقایسه گردید.
یافته ها: مقادیر مثبت آلودگی کلیفرم گرماپای در تانکرها ۳۴/۱۳ درصد و در دستگاههای آب شیرینکن ۳۵/۴ درصد نشان داده شد. میزان pH،TDS ، کدورت در حد مطلوب و مطابق استاندارد ملی و WHO گزارش شد. آنالیز آماری T TEST نیز نشان داد، کیفیت میکروبی آب خروجی با متغیرهای ظروف آبگیری (۰۲۱/۰ P ˂)، شستشوی مخازن (۰۰۱/۰ P ˂)، آلودگی شیر خروجی (۰۱۱/۰ ˂) P ، تماس با گرد و غبار (۰۱۴/۰ P ˂)، بهداشت فرد توزیع کننده (۰۲۶/۰ P ˂)، درجه حرارت (۰۳۳/۰ P ˂)، زمان نگهداشت آب (۰۱۹/۰ P ˂) و بهسازی محیط (۰۰۳/۰ P ˂) رابطه معناداری دارد. ولی هیچ تفاوت معناداری در نحوه توزیع آب بین تانکرها و دستگاه های آب شیرین کن وجود نداشت(۰۶۸/۰ ˂ P).
نتیجه گیری: با جلوگیری از آلودگیهای ثانویه میتوان کیفیت آب این جایگاهها را مطلوب تلقی کرد. لذا باید ارزیابی دورهای و منظم
آب و آموزش در خصوص نگهداری و رعایت مسائل بهداشتی همواره مورد توجه قرار بگیرد.
آزاده قبادی، مهرداد چراغی، سهیل سبحان اردکانی، بهاره لرستانی،
دوره ۹، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به گسترش شهرنشینی، افزایش جمعیت، توسعه کشاورزی و صنعتی شدن در جهان کیفیت منابع آب زیرزمینی روبه کاهش است. از این‌رو، برای حفظ سلامت عمومی، ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا، این مطالعه با هدف ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت اسدآباد به فلزات سنگین با استفاده از شاخصهای کیفی آب در سال ۱۳۹۷ انجام یافت.
مواد و روشها: در این پژوهش توصیفی- مقطعی، ۱۲۰ نمونه آب زیرزمینی از ۲۰ ایستگاه در فصول بهار و تابستان به‌روش مرکب برداشت و مقادیر دما، pH و EC آن‌ها در محل اندازه‌گیری شد. محتوی پارامترهای فیزیکوشیمیایی نمونهها بعد از مراحل آماده‌سازی آزمایشگاهی طبق روش استاندارد و محتوی فلزات سنگین در نمونهها نیز به روش طیف‌سنجی نوری پلاسمای جفت شده القایی (Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometry: ICP-OES) خوانده شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام یافت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که، میانگین غلظت سدیم، فسفات، کلر، کلسیم، منیزیوم و نیترات (میلی‌گرم در لیتر) در نمونه‌های فصل بهار به‌ترتیب برابر با ۸/۲۱، ۲۳۰/۰، ۱۷۰/۰،۰/۶۹، ۱/۲۱ و ۳/۱۹ و در فصل تابستان نیز به‌ترتیب برابر با ۱۴/۸، ۱۹۰/۰، ۱۶۰/۰، ۳/۷۵، ۶/۱۵ و ۸/۱۹ بوده است. همچنین، میانگین غلظت عناصر آرسنیک، آهن، روی، سرب، کادمیم، کروم، مس، منگنز و نیکل (میکروگرم در لیتر) در نمونه‌های فصل بهار به‌ترتیب برابر با ۱۰/۵، ۶۱/۱، ۹۷۰/۰، ۸۲/۷، ۲۳۰/۰، ۲۵/۱، ۵۸/۳، ۳۶۰/۰ و ۳۰/۱ و در فصل تابستان نیز به‌ترتیب برابر با ۴/۲۱، ۶۲/۱، ۲۴/۱، ۶۳/۷، ۲۰۰/۰، ۰۰/۱، ۷۳/۶، ۴۳۰/۰ و ۰۱/۱ بوده است و به‌جز در مورد عنصر آرسنیک در نمونه‌های فصل تابستان، میانگین غلظت همه عناصر در نمونه‌های هر دو فصل کوچک‌تر از حداکثر غظت مجاز سازمان بهداشت جهانی برای شرب بود. علاوه بر آن، شاخص کیفیت آب (WQI)، شاخص آلودگی (Cd)، شاخص آلودگی فلزات سنگین (HPI)، شاخص ارزیابی فلزات سنگین (HEI)، شاخص کیفی (PoS) و شاخص فلزات سنگین (MI) در فصل بهار با مقادیر ۲/۱۸، ۵۳/۷-، ۸۶/۹، ۶۴/۱، ۲۹۸ و ۶۴/۱ به‌ترتیب بیانگر سطح کیفی "عالی و بسیار خوب"، "آلودگی کم"، "آلودگی اندک"، "آلودگی کم"، "آلودگی اندک" و "تحت تأثیر اندک" و در فصل تابستان نیز با مقادیر ۹/۱۷، ۹۴/۵-، ۸۶/۹، ۰۵/۳، ۶۰۲، ۰۵/۳ به‌ترتیب بیانگر سطح کیفی "عالی و بسیار خوب"، "آلودگی کم"، "آلودگی اندک"، "آلودگی کم"، "آلودگی زیاد" و "تحت تأثیر متوسط" بود.
نتیجه‌گیری: هرچند فقط میانگین مقادیر عنصر آرسنیک در نمونه‌های فصل تابستان بیشتر از حد مجاز بود، ولی مدیریت استفاده از نهاده‌های کشاورزی همچون انواع آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و آلی، فاضلاب شهری که با آلودگی خاک و منابع آب سطحی عامل تهدیدکننده کیفیت منابع آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه هستند، توصیه می‌شود.
آقا سیدعلی شاهرضائی، دکتر مهدی رادفر، دکتر رسول میرعباسی نجف آبادی، دکتر مهرداد مقدس، خانم نفیسه السادات شاهرضائی، خانم شراره محمودی،
دوره ۱۰، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی آب و هوا یکی از مهمترین مشکلاتی است که مردم امروزه در سرتاسر جهان به ویژه در شهرهای بزرگ با آن رو به رو هستند. رشد روزافزون جمعیت و همچنین افزایش وسایل نقلیه و تعداد کارخانه‌های صنعتی در شهر اصفهان موجب شده این شهر نیز به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای صنعتی ایران محسوب گردد. اصفهان پس از تهران به عنوان دومین شهر آلوده ایران بشمار می‌آید. شهرستان اصفهان در بسیاری از روزهای سال با بحران آلودگی هوا مواجه میباشد که این آلودگی به صورت مستقیم و غیرمسقیم اثرات نامطلوبی برتمامی ابعاد زندگی مردم این شهر دارد. از جمله این تاثیرگذاری‌ها میتوان به کیفیت آب باران این منطقه اشاره نمود که به آبهای سطحی و زیرزمینی موجود در منطقه می‌پیوندد و بر کیفیت آن‌ها نیز اثر می‌گذارد. این چرخه ادامه خواهد داشت و آلودگی هوا بر کیفیت آب شرب، کشاورزی، افزایش بیماری‌های تنفسی و در یک کلام بر سلامت جامعه آن منطقه تاثیر می‌گذارد.
مواد و روش ها: در تحقیق حاضر به بررسی اثرگذاری میزان آلودگی هوای اصفهان بر کیفیت آب باران منطقه ۱۰ شهرداری اصفهان پرداخته شده است. کیفیت آب باران بر اساس استاندارد ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی به منظور استفاده در شرب، استاندارد ارائه شده توسط APHA برای آبهای جاری، استاندارد کشور چین برای مصارف کشاورزی، استاندارد ایران برای مصارف آشامیدنی و کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به منظور ارزیابی کیفیت هوای منطقه، آمار ایستگاه سازمان هواشناسی اصفهان مورد استفاده قرار گرفته و پارامترهای هواشناسی بر اساس استانداردهای ارائه شده توسط آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا مورد تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که میزان EC آب باران حساسیت بیشتری نسبت به میزان pH برای بررسی مقدار آن در آب باران دارد، بطوری‌که در بسیاری از نمونهها با مد نظر قرار دادن میزان pH کیفیت مطلوب داشته، اما با در نظــر گرفتن میــزان EC همان نمونه کیفیت نامطلوبی را داشته است. نتایج پایش کیفیت هوا بر اساس میزان PM۲,۵ در روزهای بارش نشان داد که ۵ روز در حالت پاک، ۱۳ روز در سطح قابل قبول و ۶ روز غیربهداشتی برای گروه‌های حساس بوده است.
نتیجه‌گیری: رواناب شهری اصفهان برای شرب نیازمند تصفیه است، ولی کیفیت آن برای کشاورزی مناسب است. نتایج نشان داد که EC آب باران همبستگی بالایی با ارتفاع بارش دارد، در حالیکه pH آب باران با ارتفاع بارش همبستگی ندارد. نتایج حاکی از آن است که بارش‌ها با ارتفاع نسبتاً کم موجب افزایـش چشمگیر EC آب باران شده است. این کاهش میزان ارتفاع بارش، موجب افزایش میزان CO و PM۲,۵ در هوای موجود نیز شده است. ارتفاع بارش بر روی میزان pH آب باران بی تاثیر بوده است، در حالیکه با افزایش ارتفاع بارش، میزان EC آن به شدت کاهش یافته است. بطور کلی ارتفاع بارش تاثیر قابل توجهی بر غلظت EC آب باران دارد. نتایج نشان داد که در تمام روزهای بارندگی، میزان آلاینده‌های CO، SO۲ و O۳ در حالت پاک قرار دارند.
مهدی پیرزاد، سهیل سبحان اردکانی،
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۲ )
چکیده
زمینه و هدف: : امروزه با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات جوی در سطح کشور و به‌خصوص استان همدان، نرخ دسترسی به منابع آب سطحی کاهش یافته و لذا، میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی به‌شدت افزایش یافته است که این موضوع موجب تغییر در کیفیت این منابع برای مصارف گوناگون شده است. در نتیجه، لزوم پایش کیفی منابع آب زیرزمینی نیز اهمیت دوچندانی یافته است. از این‌رو، در این پژوهش با استفاده از مدل ترکیبی شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم فراابتکاری گرگ خاکستری نسبت به مدل‌سازی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت کبودرآهنگ واقع در شمال غربی استان همدان در سال ۱۴۰۱ اقدام شد.
مواد و روش ها: در این پژوهش، دادههای کیفی منابع آب زیرزمینی مربوط به چاه‌های دشت کبودرآهنگ به سه بخش آموزش (%۷۰)، اعتبارسنجی (%۱۵) و آزمون (%۱۵) تقسیم و با استفاده از مدل ترکیبی شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم فراابتکاری گرگ خاکستری مدل‌سازی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت کبودرآهنگ انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که مدل ارائه شده قابلیت بالایی در پیش‌بینی کیفیت آب زیرزمینی بر اساس سه متغیر pH، EC و TDS داشته است. مقدار ۰/۹۹۷۵ = R نشان‌دهنده پیشگویی بالای متغیرها بود. نتایج حاصل از پیاده‌سازی شبکه عصبی مصنوعی بیانگر صحت بالا و همچنین قابلیت بالای پیش‌بینی و خطای اندک مدل بود که این خطا با کمک الگوریتم گرگ خاکستری کاهش یافت. بنابراین، میتوان اذعان داشت علی‌رغم این‌که الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی تا حد بالایی قادر به پیش‌بینی کیفیت آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه بود، الگوریتم گرگ خاکستری با کاهش خطای پیش‌بینی، این عملکرد را تکمیل و مقدار بهینگی مدل را افزایش داد.
نتیجه گیری: الگوریتم‌های شبکه عصبی مصنوعی و بهینه‌سازی گرگ خاکستری مکمل هم بوده و عملکرد خوبی برای پیش‌بینی تغییرات کیفی منابع آب زیرزمینی از خود نشان می‌دهند.
مهندس حجت ندیمی، دکتر احمد اله آبادی، دکتر احمد زارعی، مهندس فروغ ریاحی منش، دکتر مهدی سالاری،
دوره ۱۱، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: این مطالعه با هدف ارزیابی شاخصهای خوردگی و رسوب‌گذاری آب آشامیدنی در روستاهای شرق کاخک، واقع در جنوب استان خراسان رضوی، انجام شد. خوردگی و رسوب‌گذاری از مشکلات اساسی در سیستم‌های توزیع آب هستند که می‌توانند باعث تخریب لوله‌ها و تأسیسات آبی و کاهش کیفیت آب شوند.
مواد و روش ها: در این پژوهش، از ۱۶ منطقه شامل یک شهر و ۱۵ منطقه روستایی، ۳۲ نمونه آب از منابع مختلف مانند چشمه‌ها، قنوات و سیستم توزیع جمعآوری شد. پارامترهای فیزیکی و شیمیایی نظیر pH، هدایت الکتریکی، غلظت کلسیم و منیزیم اندازه‌گیری شدند و شاخصهای مختلف خوردگی و رسوب‌گذاری محاسبه گردید. آنالیزها مطابق با استانداردهای APHA انجام شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که تمامی نمونهها طبق شاخص لانژلیه تمایل به رسوب‌گذاری داشتند، در حالی که شاخص رایزنر بیانگر آن است که ۶۸.۷۵ درصد نمونهها دارای خاصیت خوردگی بودند. شاخصهای لارسون اسکولد و شاخص تهاجم نیز حاکی از آن بودند که بیش از ۸۰ درصد نمونهها ویژگی‌های خوردگی داشتند، در حالی که شاخص پوکوریوس نشان داد که ۶۲.۵ درصد نمونهها در وضعیت تعادل بودند.
نتیجه گیری: یافته‌ها بر اهمیت نظارت مستمر بر کیفیت آب و اعمال اقدامات اصلاحی مناسب جهت کنترل خوردگی و رسوب‌گذاری تأکید می‌کنند. این مطالعه به مهندسان و تصمیم‌گیران در حوزه آب و فاضلاب کمک میکند تا راهکارهای مؤثری برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی ارائه دهند.
سیده راضیه پورموسوی، آزیتا کوشافر،
دوره ۱۲، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: رودخانه ها یکی از منابع طبیعی اصلی برای انسان و نقش بسیار مهمی در زندگی انسان دارند. این تحقیق با هدف بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ناشی از ورود لایه های قیر در چشمه های قیرماماتین بر روی آب رودخانه اعلاء شهرستان رامهرمز انجام شد.
مواد و روش ها: در این پژوهش بازه مورد مطالعه رودخانه اعلاء از محل خروج این رود از تنگ چویل آغاز و در محل ارتباط رودخانه اعلاء با رودخانه مارون ختم می شود که ٥ ایستگاه مطالعاتی انتخاب شد. نمونه های آب بر اساس روش استاندارد انجمن بهداشت محیط آمریکا تهیه شدند. نمونه های آب به صورت سیستماتیک و برنامه ریزی شده از هر ایستگاه با ٣ تکرار در فصل تابستان (تیر ماه) و فصل زمستان (بهمن ماه) سال ١٤٠٢ جمع آوری شدند. به عبارت دیگر در مجموع از ٥ ایستگاه با ۳ تکرار در دو فصل سال، ٣٠ نمونه آب تهیه گردید.
یافته ها: میانگین مربعات و مجموع مربعات تجزیه و تحلیل واریانس (ANOVA) داده ها نشان داد در آب رودخانه اعلاء اختلاف معنیداری در غلظت pH (P= ٠/٨٧٣)، هدایت الکتریکی (P= ٠/٩٤٣)، BOD (P= ٠/٢٩٧)، COD (P= ٠/٩٢٨)، DO (P= ٠/٨٩٣)، TSS (P= ٠/٧٣٩)، فسفات (P= ٠/٣٥٥)، سختی کل (P= ٠/٢١٢) و کدورت (P= ٠/٥٤٠) مشاهده نشد (P>٠/٠٥). در فصل زمستان هدایت الکتریکی (µs/cm ٢١٦٣/٣٥) و TDS (ppm ٩٨٠/١٦) در ایستگاه ٤ بالاتر از ایستگاه های دیگر بودند (P<٠/٠٥) و COD (ppm ٦٣/٥٦) و TSS (ppm ٤١) در ایستگاه ١ بالاتر از ایستگاههای مورد مطالعه رودخانه اعلاء به دست آمدند (P<٠/٠٥). در فصل تابستان هدایت الکتریکی (µs/cm ١٩٤١/٤٤)، شوری (ppm ٣٥٢/٥٦)، COD (ppm ٤٣)، BOD (ppm ١٩/٦٣) و TDS (ppm ١٢٤٢/٦٣) در ایستگاه پنجم نسبت به سایر ایستگاههای مورد مطالعه رودخانه اعلاء بالاتر بودند (P<٠/٠٥).
نتیجه گیری: با توجه به مقایسه مقادیر پارامترهای کیفی آب با استانداردهای ایران و سازمان بهداشت جهانی میتوان چنین بیان کرد که آب رودخانه اعلاء برای مصارف کشاورزی، باغبانی، آبزی پروری و خانگی مناسب می باشد، اما برای مصرف آشامیدنی مناسب نمی باشد.
محسن انصاری،
دوره ۱۲، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: در صورت عدم تامین یا نظارت بر آب بهداشتی و در نتیجه بروز مستقیم زیان به مصرف کنندگان، لزوم جبران خسارت برپایه نظریه مسئولیت مدنی متصور خواهد بود. لذا، هدف از این پژوهش بررسی مسئولیت مدنی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قبال بهداشت آب است.
مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه کیفی برپایه چهارچوب نظریه مسئولیت مدنی بود، که با استفاده از ابزار پژوهش کتابخانه ای با جمع آوری قوانین و مقررات کشور و استفاده از روش تحلیل مضمون و انطابق قوانین با چهارچوب مدل مفهومی، موارد مسئولیت مدنی وزارت بهداشت در حوزه آب شناسایی شد.
یافته ها: براساس یافته ها، در ایران از سال ١٣٢٩ و با تصویب قانون بهداشت شهری، وزارت بهداری به نظارت و کنترل کیفیت آب مصرفی غیرلوله کشی شهرها مکلف شده است. بعد از وضع این قانون، ١٠ قانون و مقرره ی دیگر تا سال ١٣٩٤، مجموعا ١٣ مورد تکلیف برای این وزارت در موضوع بهداشت آب شناسایی شد.
نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که قوانین و مقررات موجود به اندازه کافی مسئولیت مدنی وزارت بهداشت را در قبال مسائل بهداشت آب بررسی می کند. بنابراین چنانچه به سلامتی مصرف کنندگان نامطلع به دلیل بی توجهی غیرعمدی این وزارت، نقص تجهیزات و یا سوء مدیریت در اثر آلودگی آب آسیب مستقیم وارد آید، وزارت بهداشت مسئولیت مدنی دارد و باید خسارات وارده را جبران کند.
آزیتا کوشافر، محمد ولایت زاده،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: کیفیت آب رودخانه ها به دلیل اثرات طبیعی و انسانی روبه وخامت است. اروندرود، رودخانه مشترک در مرز ایران و عراق می باشد که بسیاری از مناطق شهری و روستایی و مزارع کشاورزی مطنقه آبادان و خرمشهر را آبدهی می کند. این تحقیق در سال ۱۴۰۱ با هدف تعیین خصوصیات کیفی آب رودخانه اروند با استفاده از شاخص NSFWQI و مدل Fuzzy Association صورت گرفت.
مواد و روش ها: نمونه برداری و اندازه گیری پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی با استفاده از روش استاندارد (Standard Method) انجام شد و در فصل بهار و تابستان از ۱۰ ایستگاه با ۳ تکرار تعداد ۶۰ نمونه آب تهیه گردید. بررسی کیفیت آب رودخانه اروند بر اساس شاخص NSFWQI و مدل همبستگی فازی انجام شد.
یافته ها: تحلیل های همبستگی فازی بین مقادیر سنجش شده پارامترها در ایستگاه های مورد مطالعه نشان داد با افزایش مقادیر آماره پیرسون، همبستگی معنی دار بود (P<۰/۰۵). بر اساس نتایج حاصل از روش کلاسیک همبستگی، فقط متغیر pH همبستگی معنی داری را بین ایستگاه های مورد مطالعه نشان داد (P<۰/۰۵). توابع ورودی شامل آماره های Pearson Correlation و Sig. (۲-tailed) و متغیر خروجی ضریب همبستگی فازی می باشد. برای آماره Sig. (۲-tailed)، پنج طبقه بسیار ضعیف، ضعیف، متوسط، قوی و بسیار قوی، برای آماره پیرسون ۵ طبقه بسیار ضعیف، ضعیف، متوسط، قوی و بسیار قوی و برای ضریب همبستگی فازی ۴ طبقه بسیار ضعیف، ضعیف، متوسط و قوی تعیین شد.
نتیجه گیری: بر اساس شاخص شاخص نهایی NSFWQI وضعیت کیفی آب در تمامی ایستگاههای مورد مطالعه در رودخانه اروند در سطح بد قرار دارند. با جایگذاری مقادیر همبستگی محاسبه شده در هر متغیر، نتایج نشان داد که تاثیر آلودگی ها بر دما بسیار ضعیف،pH و مجموع کلیفرم ضعیف، نیترات و TSS متوسط و برای BOD، DO، فسفات و کدورت قوی بوده است
