AU - Lajmiri Orak, Zohre AU - Sabzalipour, Sima AU - Panahpour, Ebrahim AU - Attarroshan, Sina AU - Tavakkoli, Haman TI - Investigation of Ecological Risk (ER) and Available Ratio (AR) of some heavy metals in drill cutting of Ahvaz Oil Field in 2019 PT - JOURNAL ARTICLE TA - jehe JN - jehe VO - 8 VI - 3 IP - 3 4099 - http://jehe.abzums.ac.ir/article-1-860-fa.html 4100 - http://jehe.abzums.ac.ir/article-1-860-fa.pdf SO - jehe 3 AB  - زمینه و هدف: پسماندهای حفاری یکی از بزرگ‌ترین حجم زباله‌های تولید شده در فعالیت‌های اکتشاف و تولید نفت و گاز می­باشند که حاوی مواد سمی و به‌خصوص فلزات سنگین بوده که به طور بالقوه برای اکوسیستم ضرر دارند. هدف از این مطالعه بررسی شاخص­های آلودگی، نسبت قابل جذب و ریسک اکولوژیک برخی فلزات سنگین در پسماندهای حفاری میدان نفتی اهواز در جنوب غربی ایران است. مواد و روش­ها: 30 نمونه پسماند حفاری از 6 چاه در 6 عمق مختلف (1200-2350) جمع‌آوری گردید و به آزمایشگاه منتقل شد. مقدار کل و قابل­جذب عناصر با تیزاب سلطانی و DTPA استخراج و با دستگاه طیف سنج نوری پلاسمای جفت القائی (Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometry:ICP-OES) و طیف‌سنجی جذب اتمی (Atomic Absorption Spectroscopy: AAS) اندازه‌گیری شد. همچنین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل میزان مواد آلی، EC و pH اندازه­گیری شد. یافته­ها: میانگین غلظت کل استرانسیم، باریم، روی، مس، سرب و کادمیوم در نمونه­های پسماند حفاری موردمطالعه به ترتیب 1212، 1413، 66/117، 83/209، 66/342، 36/2 میلی‌گرم بر کیلوگرم و مقادیر قابل جذب این عناصر 29/12، 50/0، 14/5، 71/14، 80/23 و 46/0 میلی­گرم بر کیلوگرم اندازه‌گیری شد. بیشترین مقدار فاکتور غنی شدگی 61/20 مربوط به سرب، بیشترین مقدار شاخص آلودگی 15/9 مربوط به کادمیوم بود. بیشترین نسبت قابل جذب 40/26 نیز مربوط به کادمیوم بود. میزان ریسک اکولوژیکی 91/852 محاسبه شد. همین‌طور بین نسبت قابل­جذب سرب و کادمیوم و باریم با اسیدیته، همبستگی منفی وجود دارد. نتیجه­گیری: میانگین مقادیر شــاخص ریسک اکولوژیکی عناصــر مورد بررسی درپسماند های حفاری میدان نفتی اهواز در محدوده ریسک پتانسیل اکولوژیکی خیلی زیاد قرار داشــت. نتایج به‌دست‌آمده از فاکتور غنی شدگی و شاخص آلودگی ، نشان داد که منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت‌های انسان‌زاد از قبیل فعالیت‌های حفاری نفتی در منطقه موردمطالعه است از این رو نظارت مستمر بر غلظت آلاینده‌های فلزی در گل حفاری و همچنین استفاده از روش‌های تثبیت فلزات سنگین در مناطق مورد حفاری ضروری است. CP - IRAN IN - Department of Environment, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran LG - eng PB - jehe PG - 329 PT - Research YR - 2021