TY - JOUR JF - jehe JO - jehe VL - 9 IS - 1 PY - 2021 Y1 - 2021/12/01 TI - Assessing the effects of bio-organic and chemical fertilizers application on absorption of macronutrients and heavy metals in vegetables (Case study: Lepidium sativum) TT - بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و شیمیایی بر جذب عناصر پر مصرف و فلزات سنگین در سبزیجات (مورد مطالعه؛ گونه شاهی: Lepidium sativum) N2 - زمینه و هدف : استفاده طولانی‌مدت از لجن فاضلاب و کود منجر به تجمع عناصر سنگین در خاک می­شود که این موضوع ممکن است موجب جذب بیش‌تر از حد این عناصر توسط گیاه و به‌تبع آن ورود این عناصر سمی به زنجیر غذایی انسان و حیوان شود. لذا، این تحقیق با هدف بررسی جذب فلزات سنگین و عناصر پر مصرف در سبزی شاهی کشت‌شده در خاک­های تحت تیمارهای مختلف کود و لجن انجام شد. مواد و روش­ها: این پژوهش توصیفی، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در محیط و شرایط گلخانه انجام شد. تیمارهای مورد ارزیابی شامل تیمار با کود شیمیایی (دی آمونیوم فسفات)، کمپوست لجن هاضم بی‌هوازی، کمپوست لجن بدون عمل هضم و لجن خام در مقادیر وزنی 28، 57 و 115 گرم و تیمار شاهد بود. غلظت عناصر سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک و عناصر پر مصرف شامل فسفر، ازت و کربن در برگ سبزی شاهی به‌روش طیف‌سنجی نوری پلاسمای جفت‌شده القایی خوانده شد و داده­ها با استفاده از نسخه 21 نرم‌افزار آماری SPSS پردازش شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که بیشینه میانگین غلظت آرسنیک و ازت (میلی‌گرم در کیلوگرم) در سبزی شاهی به ترتیب با مقادیر 592/0 و 2/10 و بیشینه میانگین غلظت کادمیوم، جیوه، سرب و عناصر کربن و فسفر (میلی‌گرم در کیلوگرم) در سبزی شاهی به‌ترتیب با 956/0، 701/0، 25/1، 5/98 و 3/10 در هر دو مورد به تیمار 115 گرم کود دی آمونیوم فسفات مربوط بود. نتایج آزمون تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمار کود، لجن و شاهد و بین مقادیر 28، 57 و 115 گرم تیمار کود و لجن در سبزی شاهی از نظر غلظت فلزات سنگین و عناصر پر مصرف تفاوت معنی‌دار آماری وجود داشت (050/0 > p). نتیجه‌گیری: از آن‌جا که افزایش مقدار مصرف کود و لجن به خاک منجر به افزایش غلظت فلزات سنگین و عناصر پرمصرف در سبزی شاهی شده است، لذا، می‌بایست در استفاده از کود و لجن در زمین‌های کشاورزی دقت نظر صورت گیرد. همچنین، مشخص شد که بیشینه جذب فلزات سنگین و عناصر پرمصرف در سبزی شاهی به‌ترتیب مربوط به تیمار لجن خام و کود دی آمونیوم فسفات بود که نشان‌دهنده کیفیت بهتر کود کمپوست نسبت به کود شیمیایی و لجن خام است. SP - 59 EP - 72 AU - Younesian, M. AU - Cheraghi, M. AU - Sobhanardakani, S. AU - Lorestani, B. AU - Merrikhpour, H. AD - Ph.D. in Environmental Science, Associate Professor of Environmental Science, Department of the Environment, College of Basic Sciences, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Ira KW - Bio-organic fertilizer KW - Chemical fertilizer KW - Heavy metals KW - Macronutrient KW - Lepidium sativum UR - http://jehe.abzums.ac.ir/article-1-897-fa.html DO - 10.52547/jehe.9.1.59 ER -