فصلنامه

زمینه و هدف: شیرابه زباله شهری بدلیل بار آلودگی بالای میکروبی، یکی از تهدیدات بزرگ زیست محیطی مکان‌های دفن پسماند محسوب می‌گردد. کلر زنی یکی از روش‌های ساده گندزدایی آب و فاضلاب محسوب می‌گردد اما برای گندزدایی شیرابه مورد توجه قرار نگرفته است. هدف از این تحقیق بررسی کارآیی کلر در گندزدایی شیرابه و بهینه سازی اثر متغیرهای غلظت و زمان تماس درحذف کل کلی فرم‌ها و کلی فرم‌های مدفوعی به عنوان شاخص آلودگی میکربی بود.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، پایش شاخص‌های باکتریایی در شیرابه مکان دفن پسماندهای شهر قزوین طی یک سال انجام شد. سپس با انجام آزمایشات مقدماتی، دامنه غلظت کلر و زمان تماس در غیر فعال سازی شاخص‌های میکروبی شیرابه مورد بررسی قرار گرفت. جهت بهینه سازی اثر متغیرهای موثر شامل غلظت کلر و زمان تماس درغیر فعال سازی این شاخص ها، روش پاسخ سطح بر اساس طرح مرکب مرکزی بکار گرفته شد. بر این اساس تعداد13 آزمایش روی نمونه‌ها انجام شد. آزمایشات شامل BOD، COD، کل کلی فرم‌ها و کلی فرم‌های مدفوعی بود. تمامی آزمایشات بر اساس دستورالعمل ارائه شده در کتاب روش‌های استاندارد برای آزمایشات آب و فاضلاب بود.

یافته ها: نتیجه این مطالعه نشان داد که شاخص‌های آلودگی میکروبی دارای حساسیت نسبتاً بالایی نسبت به غیر فعال سازی با کلر دارند، بطوریکه در غلظت کلر mg/L 2 و زمان ماند 9 دقیقه 100% کل کلی فرم‌ها و در غلظت کلر mg/L 5/0و زمان ماند 12 دقیقه 100% کلی فرم‌های مدفوعی از بین رفتند. با استفاده از روش سطح پاسخ شرایط بهینه غیر فعال سازی این باکتری‌ها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان داد که در زمان تماس و غلظت کلر بترتیب برابر با min4/9 و mg/L99/2 ، راندمان غیر فعال سازی کل کلی فرم‌ها و کلی فرم‌های مدفوعی بترتیب به 16/89% و 100% می‌رسد.

نتیجه گیری: جهت گندزدایی شیرابه می‌توان از کلر استفاده نمود. با اینحال در صورت وجود بارآلی بالا در شیرابه، با توجه به پتانسیل ایجاد محصولات جانبی ناشی از کلر زنی، در انتخاب کلر به عنوان گندزدا، بایستی ملاحظات بهداشتی و زیست محیطی مد نظر قرار گیرد.